Dilimizin Zenginlikleri Projesi
Millî Eğitim Bakanımız Yusuf TEKİN; ülkemizde eğitimin tüm kademelerinde Dilimizin Zenginlikleri Projesi'nin başlatıldığını açıkladı.
DİLİMİZİN ZENGİNLİKLERİ PROJESİ
Okullarda yapılacak söz varlığını zenginleştirme çalışmaları ile öğrencilerin dilimizin zenginliklerini tanımasını, kültür taşıyıcısı olan sözcüklerimizle buluşmasını, buna bağlı olarak da dili iyi kullanmasını ve düşünce dünyasını geliştirmesini amaçlamaktadır.
Bu sayede öğrencilerimiz dilimizin seçkin ve özgün eserlerini tanıyacak, eserlerimizde geçen sözcüklerin derinliklerini (çeşitli anlamlarını) öğrenecek; milletimizin kültürünü, birikimini, düşünce dünyasını ve hayat tarzını söz varlığımızın içinde yeniden keşfedecektir.
İlkokul/Ortaokul/Lise Etkinlik Uygulama Rehberi için tıklayınız.
Dilimizin Zenginlikleri Projesi Uygulama Klavuzu için tıklayınız.
İlkokul/Ortaokul/Lise Etkinlik Uygulama Rehberi
a) Anlat Bakalım
• Öğretmen, sınıfı A ve B olmak üzere iki gruba bölmelidir. Gruptan bazı öğrenciler sözcü olarak belirlenmelidir. Öğretmen, anlatılacak kelimeyi sessizce sözcünün kulağına söylemeli ve sözcüğü anlatması için bir dakika süre vermelidir. Verilen sürede sözcü mimikleriyle ve beden dili yardımıyla kelimeyi anlatmaya çalışmalıdır. Verilen sürede ilk grup kelimeyi bilemezse ikinci gruba söz hakkı verilir. En çok puanı alan grup öğretmen tarafından değişik şekillerde ödüllendirilebilir.
b) Bilen Oturur
• Bu oyun yeni öğrenilen kelimelerin kavratılmasında etkin olarak kullanılabilir. Öğretmen, yeni öğrenilen kelimeleri ve bu kelimelerin eş anlamlılarını tahtaya yazmalıdır. Sınıftaki bütün öğrencileri ayağa kaldırmalı ve tahtadaki kelimelerin eş anlamlısını sırayla öğrencilere sormalıdır. Doğru yanıtı veren ayaktaki öğrenci yerine oturur. Tahtadaki bütün kelimelerin eş anlamlıları bulunana kadar etkinlik devam eder.
c) Kelime Türetme
• Kelime Türetme Oyunu için iki öğrenci tahtaya kaldırılmalıdır. İlk öğrencinin söyleyeceği kelimenin son harfiyle ikinci öğrenci önceden belirlenen bir süre içinde yeni bir kelime türetmeye çalışmalıdır. Tüm kelimeler proje kapsamında yeni öğrenilen kelimelerden seçilmelidir. Aynı kelime iki defa söylenmemelidir.
Her yeni kelime için ikinci öğrencinin hanesine puan yazılır. Bu uygulama ile öğrenciler kelimelerin söylenişlerini de tekrar ederek pekiştirirler.
d) Anlamını Bul
• Oyun için hazırlanmış kelimeler içi görünmeyen bir torba içine alınır. Her takımdaki birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü̈ oyuncular birbirlerine karşı yarışacaklardır. İlk takımın ilk oyuncusu torbadan bir kelime seçer, seçtiği kelimeyi diğer oyunculara göstermez. Kelimeyi, eğer varsa altında küçük puntolarla parantez içinde yazılı kelimeleri kullanmadan, imalar ile dolaylı yoldan anlatarak kendisinden sonra gelen takım arkadaşının bulmasını sağlamaya çalışır. Eğer ikinci oyuncu anlatılan kelimeyi bilirse takım bir puan alır. Sırasıyla diğer takımların birinci ve ikinci oyuncuları da yarışır. Tüm takımların ilk turu tamamlanınca, bu kez ikinci oyuncular torbadan birer kelime çekerek üçüncü sıradaki takım arkadaşlarına anlatmaya çalışırlar ve oyun bu şekilde sürer. Oyunda kullanılacak kelimelerin proje kapsamında öğrenilenler arasından okulda öğretmen veya öğrencilerin, evde de ebeveyn ya da çocukların hazırlaması birçok kazanımla oynanmasını sağlayacaktır.
e) Baş Harflerini Değiştir
• Öğretmen, proje kapsamında yeni öğrenilen kelimelerden bir kelime söylemeli ve öğrenciler bu kelimenin tüm harflerini yukarıdan aşağıya yazmalıdır. Öğrenciler yukarıdan aşağıya dizili olan harflerle başlayarak yeni sözcükler türetmelidir. Türetilen kelimeler yine proje kapsamında öğrenilen kelimelerden olmalıdır. Bu etkinlik daha çok gruplar oluşturularak yapılmalıdır. Öğrenciler bu aktiviteyle karşılıklı olarak yeni kelimeleri ve telaffuzlarını öğrenerek kelime dağarcıklarını geliştirirler.
f) Beyin Fırtınası
• Öğrencilerin verilen bir kelimeyi çağrıştıran yakın kelimeleri söylemeleri esasına dayanan bir etkinliktir. Verilen kelimeyi anımsatan en çok sözcüğü söyleyen öğrenci bu etkinliği başarıyla tamamlamış olur. Etkinlik gerçekleştirilirken tek bir eser kaynak alınarak çerçeve daraltılabilir.
g) Bu Nedir?
• Bu alıştırmada son harfi verilen varlıkların, eşyaların ve kavramların ipuçlarıyla bulunması amaçlanır. Öğrenciler numaralandırılmış beyaz kutuları doldurmak için önce verilen ipuçlarını okumalıdırlar. Verilen ipucu yardımıyla son harfi K olan varlığın, eşyanın veya kavramın ismini boşluklara yazmalıdırlar. Bu etkinlik sınıfta gruplar oluşturularak da uygulanabilir.
h) Hatırlatmaca
• Belirlenen kelimelerle başka kelimeleri çağrıştırmayı hedefleyen bir aktivitedir. Numaralandırılmış kelime gruplarının anımsattığı yeni sözcük bulmacadaki ilgili boşluğa yazılmalıdır. Öğrencilere alıştırmanın nasıl uygulandığı ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Hazırlanan örnek bulmaca sınıfta öğrencilerle birlikte çözülmelidir.
i) Sözcük Yerleştirme
• Sözcük yerleştirme etkinliğinde iki sözcük bulmacanın içine yerleştirilmelidir. Bu sözcüklerden hareket ederek önceden belirlenen diğer sözcüklerin doğru bir şekilde boş karelere yerleştirilmesi sağlanır. Öğretmen ilk uygulamayı kendisi yapmalıdır. Amaç kelimelerin doğru yerleştirilerek öğrenci dikkatinin kelime üzerine çekilmesidir. Bu alıştırmayla öğrencilerin harf-kelime analizi yapmaları ve kelimeleri daha iyi tanımaları sağlanır.
Not: Proje kapsamındaki faaliyetler gerçekleştirilirken özel gereksinimli öğrencilerin etkinliğe katılımını teşvik edici, kolaylaştırıcı ve etkinlikten azami şekilde faydalanmalarını sağlayıcı tedbirlerin alınması, gerekli hâllerde etkinlik uygulamalarının bu minvalde değiştirilmesi beklenmektedir.
Ortaokul Eser Listesi
Türk Masalları
Türk Bilmeceleri
Türk Tekerlemeleri
Dede Korkut Hikâyeleri (6, 7, 8. Sınıflar için)
Ömer Seyfettin/ Seçme Hikâyeler
Refik Halit Karay/ Seçme Hikâyeler
Sait Faik Abasıyanık/ Seçme Hikâyeler
Çocuk Şiirleri Antolojisi
Memleket Şiirleri Antolojisi
Safahat (5, 6, 7, 8. Sınıflar için)
Mesneviden Seçme Hikâyeler (6, 7, 8. Sınıflar için)
Yunus Emre Divanı (5, 6, 7, 8. Sınıflar)
Fatih Sultan Mehmed’e Nasihatler (5, 6, 7, 8. Sınıflar)
Mesnevi’nin Ruhu (7, 8. Sınıflar)
Kâmil İnsan (8. Sınıflar)
Ebu Ali Sina Hikayeleri (7, 8. Sınıflar)
Yüce Hedefler Kitabı (8. Sınıflar)
İLKOKUL/ORTAOKUL SÖZLÜK LİSTESİ
a) Türkçe Sözlük Kaynakçası
• Büyük Türkçe Sözlük
• Türk Dili Sözlüğü
• Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü
• Türkçe Sözlük I-II
• Türkçe Sözlük I-IV
• Sınıflandırılmış Türk Atasözleri
b) Türkçe sözlükler
• Pratik Türkçe Sözlük
• Büyük Türkçe Sözlük
• Türk Dili Sözlüğü
• Hayat Büyük Türkçe Sözlüğü
• Türkçe Sözlük
• Türkçe Öğreten Sözlük
• Resimli Türkçe Sözlük
c) Türkçe Eş Anlamlı ve Karşıt Anlamlılar Sözlükleri
Türkçede Anlamdaş ve Karşıt Kelimeler Sözlüğü
Türkçede Yakın ve Karşıt Anlamlılar Sözlüğü
Türkçede Eş ve Karşıt Anlamlar Sözlüğü
d) Deyimler Sözlükleri
Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü
Ortak Kültür Sözlüğü
Sınıflandırılmış Türk Atasözleri
e) Söyleyiş Sözlükleri
• Konuşma Dili ve Türkiye Türkçesinin Söyleyiş Sözlüğü
f) Farklı Alanlarda Sözlükler
Türkçe Bitki Adları Sözlüğü
Anadolu Kuş Adları Sözlüğü
Türkçede Renkler Sözlüğü
TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi